Według tradycji egipskiej przekazanej przez Manetona, zjednoczenie Egiptu było dziełem Menesa, założyciela I dynastii pochodzącej z Tanis w środkowym Egipcie. W świetle zabytków staroegipskich, na których wtedy pojawiać się poczęły pierwsze teksty, a dalej dzięki odkryciu grobowców najstarszych władców egipskich, zjednoczenie Egiptu nie było aktem jednorazowym, ale procesem trwającym dłuższy okres. Do dziś dnia nie udało się zidentyfikować Menesa, którego imię przekazane jest dopiero w źródłach Nowego Państwa. W źródłach egipskich trwałe zjednoczenie Egiptu przedstawione jest jako podbój Egiptu Dolnego przez władców Górnego. Na zabytkach noszących imiona Menesa, Aha czy Dżera widać sceny bitewne, w których zawsze zwyciężają władcy południa mordując mieszkańców Delty. W ten sposób społeczeństwo mniej cywilizowane narzuciło panowanie osiadłemu i bardziej rozwiniętemu społeczeństwu Delty. Widomym wyrazem tej zmiany było przyjęcie przez panującego dwóch koron – Dolnego i Górnego Egiptu. Znalazła też ona wyraz w tytulaturze królewskiej poświadczanej od czasów I dynastii. Szczegóły tego doniosłego wydarzenia historycznego nie są znane, również nie rozstrzygnięta pozostaje kwestia roli i udziału plemion semickich w formowaniu się państwa egipskiego, na co zdają się wskazywać pewne dane. Szczupłość źródeł, niepewność interpretacji pierwszych tekstów pisanych uniemożliwiają dojście do pewniejszych rezultatów.
__________________________________________________________
__________________________________________________________
I DYNASTIA (3100 – 2890 p.n.e.)
- Menes
- Aha
- Dżer
- Den
- Anedżib
- Semerchet
- Ka
MENES (3150 – 3125 p.n.e.)
Uważany za twórcę i
założyciela państwa "Obydwu Krajów", czyli Górnego i Dolnego Egiptu
oraz I dynastii. Prawdopodobnie pochodził z niezlokalizowanej dotychczas
miejscowości Tinis w Górnym Egipcie. Menes po objęciu władzy przyjął tronowe
imię (Prenomen): Horus Narmer. Narmer oznaczało Cierpiący Sum. Złożył on w
świątyni Horusa w Hierakonpolis paletę oraz maczugę ozdobione przedstawieniami
upamiętniającymi prowadzoną przez niego wojnę. Stąd możemy się dowiedzieć, że
toczył on walki przeciwko Delcie Nilu. Pokonał Północ i przyłączył Deltę do
swojego kraju. Zdobienia na palecie wyobrażają go jako władcę zabijającego
wroga w liczbie 6 000 mieszkańców Delty. Po drugiej stronie palety widać Horusa
Narmera idącego ku polu masakry ze sztandarami, gdzie w dwóch rzędach leży 10
martwych ludzi z odciętymi głowami. Na maczudze upamiętniono władcę w momencie
składania łupów: 120 000 jeńców, 400 000 byków, 1 422 000 kóz. Król założył
miasto Memfis, w którym wzniósł świątynię lokalnego bóstwa, Ptaha. Pochowany został
w Umm el-Qaab w Abydos.
AHA (3125 – 3100 p.n.e.)
Jego imię horusowe czyli
Wojownik lub Walczący, ewentualnie Walczący Sokół, znane jest z licznych
zabytków z Abydos i Sakkara. Pochodził z Górnego Egiptu. Pierwszą królewską
małżonką była Neithotep z rodu zdetronizowanych władców miasta Sais. Jej imię wywodziło
się od bogini Neith i znaczyło „Neith jest Pokojem”. Władca poślubił ją, aby
mocniej związać ze sobą podbite miasto i zyskać przychylność jego mieszkańców,
a także pozostałych mieszkańców Dolnego Egiptu, co miało przypieczętować
zjednoczenie Górnego Egiptu z Dolnym. Po śmierci Neithotep została pochowana w
okazałym grobowcu w Nagada. Drugą żoną była Berenib z Memfis, pochowana w Umm
al-Kaab w Abydos niedaleko grobu swego męża. Król jednak następcę tronu Dżera
miał z trzecią żoną Hent, która urodziła mu również czterech kolejnych synów: Rechita,
Heta, Saiseta i Imaiba. Wydarzenia przypadające na rządy Aha to:
- wojny z Etiopami, Libijczykami i Nubijczykami
- budowa dwóch dużych zespołów świątynnych w Nagada i
Sakkara
- budowa mastaby (53x26 m) w Nagada
DŻER (3100 – 3055 p.n.e.)
Jego panowanie było okresem
silnego rozwoju sztuki, rzemiosła, nauki i medycyny, a on sam posiadał opinię
wielkiego medyka. Stworzył pisma o leczeniu dolegliwości, które były używane przez
3000 lat po jego śmierci. W połowie swojego panowania podbił kraj Sedżet
(najprawdopodobniej Synaj lub Palestyna). Walczył także z Nubijczykami i
Libańczykami w delcie Nilu. Wiele wzmianek o nim jest zapisanych na tabliczkach
z drewna i kości słoniowej. Jedna z nich pokazuje łodzie płynące w kierunku
miast Delty Sais i Buto (wczesnej stolicy Dolnego Egiptu), inna zaś opisuje
składanie ofiar z ludzi. W jego grobowcu w Umm el-Qaab w Abydos znaleziono
szczątki 300 poddanych, którzy zostali zabici, aby służyć mu w przyszłym życiu.
Ta tradycja została wkrótce porzucona, a ludzi zastąpiono figurkami uszebti. Od
czasów Średniego Państwa wierzono, że w jego grobowcu spoczywa ciało Ozyrysa, a
król Chendżer z XIII dynastii kazał wybudować tam posąg i miejsce to stało się
centrum pielgrzymek. Żona Dżera, Herneit została pochowana w Sakkarze, a odkryty
w roku 1965 w tej nekropoli grobowiec oznaczony numerem 3507 zawierał
najprawdopodobniej jej szczątki.
DŻET (3055 – 3050 p.n.e.)
Wydaje się, że Dżet
kontynuował politykę swoich poprzedników. Za jego czasów z niejasnych powodów
zapanował głód (według Manetona). Miał również poprowadzić wyprawę o raczej
pokojowym charakterze nad Morze Czerwone, prawdopodobnie w celu eksploatacji
kopalń na Pustyni Wschodniej. Zachowana do dzisiaj w zbiorach muzeum w Luwrze
stela z jego imieniem świadczy o wysokim poziomie rzemiosła za panowania tego
władcy. Żoną jego była królowa Meritneit, synem i następcą Den. Król został pochowany
w Umm al-Kaab w Abydos, razem z 335 innymi osobami.
DEN (3050 – 2995 p.n.e.)
Był synem faraona Dżeta i
królowej Meritneit, która w pierwszych latach panowania syna pełniła funkcję
regentki ze względu na młody wiek władcy. Dopuściła wtedy prawdopodobnie do
nadmiernego wzrostu znaczenia dygnitarzy, których rządy ukrócił dopiero jej syn
po przejęciu pełni władzy. Znaczenie jej w królestwie było jednak bardzo duże,
o czym świadczą dwa ogromne kompleksy grobowe w Sakkarze i Abydos, niewiele
ustępujące grobowcom władców, przy czym sama królowa została pochowana w
Abydos. Den był energicznym władcą. Prowadził liczne, zwycięskie wojny na
Synaju, w Palestynie i Nubii. Starożytne źródła odnotowały również jego
ożywioną działalność religijną, udział w licznych uroczystościach i konsekracje
nowych wizerunków bóstw. Za jego czasów miało miejsce najprawdopodobniej
pierwsze znane święto sed. Utworzył też urząd "kanclerza króla Dolnego
Egiptu". Wykazywał również zainteresowania naukami medycznymi. Jego żoną
była księżniczka saicka Merneit. Jej małżeństwo z władcą było częścią działań
domu panującego zmierzających do pogodzenia się dynastii z arystokracją Dolnego
Egiptu, co miało silniej związać Dolny Egipt z Górnym. Panowanie Dena było
okresem świetności i dobrobytu, o czym świadczy bogate wyposażenie grobowców
jego współczesnych, w tym grobowca kanclerza króla Dolnego Egiptu Hamaki w
Sakkarze. Władca pochowany został w Umm al-Kaab w Abydos, tam też spoczęła jego
żona wraz ze świtą złożoną z 77 kobiet i 41 mężczyzn.
ANEDŻIB (2995 – 2950 p.n.e.)
Był synem Dena i królowej Merneit,
bratem Semercheta. Wstąpił zapewne na tron w wieku już zaawansowanym, gdyż
wkrótce po objęciu władzy obchodził święto sed. Jego panowanie nie trwało
długo, zapewne 10 do 12 lat. W tym czasie Anedżib zajmował się organizacją kraju,
zakładając miasta i przeprowadzając co dwa lata spis ludności. Najstarszy
staroegipski znany spis ludności pochodzi z czasów jego panowania.
Prawdopodobnie był pierwszym władcą, który miał swoją siedzibę w Memfis.
Pierwszy też wprowadził tytuł królewski „nebui”, czyli Dwaj Władcy,
utożsamiający faraona z opiekunami Górnego i Dolnego Egiptu Horusem i Setem.
Żoną króla była Betrest, matka następcy tronu Ka. Anedżib pochowany został w
Umm el-Qaab w Abydos w skromnym grobowcu, najmniejszym wśród grobowców królów z
I dynastii, a imię jego zostało w wielu miejscach zatarte. Fakty te mogą
świadczyć o niechęci jego następcy i brata Semercheta do zmarłego władcy.
SEMERCHET (2960 – ? p.n.e.)
Uważa się go za uzurpatora,
jego imię nie jest wymieniane np. na Liście Królów w Sakkarze, a następca
faraon Ka, kazał niszczyć inskrypcje z jego imieniem. Przyjęta przez Semercheta
tytulatura królewska może świadczyć o jego karierze religijnej w okresie przed
przejęciem władzy. Wstąpił na tron prawdopodobnie w zaawansowanym wieku.
Panował także, w stosunku do innych władców I dynastii, stosunkowo krótko gdyż
tylko 8 lat i kilka miesięcy. W jego skromnym grobie w Abydos znaleziono wiele
naczyń, z których prawie wszystkie należały do Merneit, Dena i Anedżiba, z
czego tylko na naczyniach Dena pozostawione zostały imiona tego władcy, imiona
Merneit i Anedżiba zostały zatarte. Semerchet nie był zadowolony z rządów brata
i starał się zatrzeć wspomnienia po nim. Podobnie potraktował matkę, która poparła
pretensje do tronu jego brata. Szacunkiem darzył jedynie ojca. Semerchet nie
nosił także tytułu „nebui” (Dwaj Władcy) wprowadzonego przez Anedżiba, lecz
nosił tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu oraz imię nebti (Dwu Pań), a więc
tytuły używane przez Dena. W polityce wewnętrznej i zagranicznej kontynuował
politykę poprzedników, panowanie jego nie wyróżniało się niczym szczególnym –
wysyłał wyprawy na Synaj, brał udział w uroczystościach religijnych połączonych
ze ściąganiem danin i podatków.
KA (? – 2925 p.n.e.)
Król uważał swojego
poprzednika Semercheta za uzurpatora i kazał niszczyć pamiątki po nim,
natomiast imiona swojego ojca Anedżiba pozostawił nietknięte. Nie zachowało się wiele informacji o jego
panowaniu. Przypuszcza się, że panował od 26 (według Manetona) do 34 (według
Grimala) lat. Obchodził w tym czasie dwa święta sed. Jest uznawany za ostatniego
z władców I dynastii. Pochowany został w Umm al-Kaab w Abydos.
__________________________________________________________
II DYNASTIA (2890 – 2686 p.n.e.)
- Hotepsechemuj
- Reneb
- Nineczer
- Peribsen
- Chasechemuj
HETEPSECHEMUI (2853 - 2825 p.n.e.)
Nie są znane okoliczności
zmiany dynastii. Przyjmuje się przeważnie, że odbyło się to bezkrwawo, chociaż
koniec panowania I dynastii to okres niepokojów wewnętrznych, prawdopodobnie
między Dolnym i Górnym Egiptem. Jedna teoria zakłada, że mógł być on synem
adoptowanym faraona Ka, inna zakłada, że sięgnął on po władzę w wyniku małżeństwa
z córką poprzedniego władcy. Faraon utrzymywał bliskie kontakty ze wschodnią
Deltą z rejonem Bubastis, niektórzy sądzą nawet, że mógł się stamtąd wywodzić,
czcił bowiem tamtejsze lokalne bóstwa (Bastet i Sopdu). W tym też okresie mamy
do czynienia z początkiem kultu Słońca, chociaż imię Re pojawia się dopiero w
tytulaturze jego następcy. Hetepsechemui rządził krajem z Memfis przez 39 lat. Został
pochowany na stołecznej nekropoli w Sakkarze. Nadziemna część jego grobowca
została zniszczona w czasach Starego Państwa, przy budowie piramidy dla faraona
Unisa z V dynastii.
RENEB (2825 - 2810 p.n.e.)
Podobnie jak jego poprzednicy
rządził krajem z Memfis. Panował przez kilkanaście lat. Na podstawie imienia
horusowego władcy, zawierającego element „Re” można przypuszczać, że kult boga
Re w ówczesnym Egipcie odgrywał już pewną rolę. Został pochowany w Sakkarze,
przy czym nie do końca jest jasne, czy zespół grobowy pod grobowcem faraona
Unisa należał do Reneba, czy do jego poprzednika, albowiem znaleziono tam
odciski pieczęci obu tych władców.
NINCZER (2810 - 2767 p.n.e.)
Jego stolicą było Memfis. Zachowane
dokumenty mówią o działalności architektonicznej faraona (rozpoczęcie budowy
własnego grobowca), jego udziale w świętach religijnych (święto barki, pierwszy
znany bieg Apisa), o przeprowadzanych co dwa lata spisach ludności. Pod koniec
jego panowania prawdopodobnie pogorszyły się stosunki między Dolnym i Górnym
Egiptem, przypuszczalnie na skutek nowej orientacji religijnej obranej przez
Reneba (kult Re) i kontynuowanej przez Nineczera, która nazbyt faworyzowała
Północ. Został pochowany w Sakkarze, jego zespół grobowy znaleziony został w
podziemnej galerii pod rampą faraona Unisa.
PERIBSEN (2760 - 2749 p.n.e.)
Peribsen panował początkowo jako
Horus Sechemib. W jego państwie wybuchła jednak rewolucja, która zmieniła
stosunki polityczne i religijne. Sechemib zmienił swoją tytulaturę, imię
horusowe zastąpił imieniem setowym Set Peribsen. Nie są do końca jasne motywy
tej decyzji, także i motywy, dla których Peribsen przeniósł swoją stolicę z
Memfis do Tanis. Niewykluczone, że zmiana orientacji religijnej faraona
pociągnęła za sobą bunt zwolenników Horusa na Północy i oddzielenie się Delty.
Pod koniec swego życia Peribsen zgodził się jednak na kompromis i uznał obu
bogów Seta i Horusa za równoprawnych. Król został pochowany w Umm el-Qaab wAbydos.
CHASECHEMUI (2749 - 2736 p.n.e.)
Władca używał najpierw imienia w
liczbie pojedynczej - Chasechem, a następnie po zwycięstwie nad Północą i
ponownym zjednoczeniu kraju przyjął imię w liczbie mnogiej - Chasechemui. Za
jego panowania doszło więc do przywróceniu jedności państwa na skutek ponownego
pokonania i podbicia Dolnego Egiptu. Wyrazem tego było zmiana imienia, a także
uznanie dwóch bogów, Horusa i Seta, za równoprawne bóstwa opiekuńcze dynastii.
Władca organizował również wyprawy wojenne do Nubii i Libanu. Prowadził także
ożywioną działalność budowlaną, wznosząc kamienne budowle w Nechen, Necheb i
Abydos. Król pochodził z Nechen. Żoną jego była Nimaatapis, matka Dżesera i
Sanachta. Na zabytkach wspominana jako „matka królewskich dzieci” i „matka
króla Górnego i Dolnego Egiptu”. W okresie małoletności Dżesera pełniła funcję
regentki. Chasechemui został pochowany w Abydos.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz