Strony

Okres Wczesnodynastyczny / I - II dynastia

Według  tradycji  egipskiej  przekazanej  przez  Manetona,  zjednoczenie  Egiptu  było  dziełem  Menesa,  założyciela  I  dynastii  pochodzącej  z  Tanis  w  środkowym  Egipcie.  W  świetle  zabytków  staroegipskich,  na  których  wtedy  pojawiać  się  poczęły  pierwsze  teksty,  a  dalej  dzięki  odkryciu  grobowców  najstarszych  władców  egipskich,  zjednoczenie  Egiptu  nie  było  aktem  jednorazowym,  ale  procesem  trwającym  dłuższy  okres.  Do  dziś  dnia  nie  udało  się  zidentyfikować  Menesa,  którego  imię  przekazane  jest  dopiero  w  źródłach  Nowego  Państwa.  W  źródłach  egipskich  trwałe  zjednoczenie  Egiptu  przedstawione  jest  jako  podbój  Egiptu  Dolnego  przez  władców  Górnego.  Na  zabytkach  noszących  imiona  Menesa,  Aha  czy  Dżera  widać  sceny  bitewne,  w  których  zawsze  zwyciężają  władcy  południa  mordując  mieszkańców  Delty.  W  ten  sposób  społeczeństwo  mniej  cywilizowane  narzuciło  panowanie  osiadłemu  i  bardziej  rozwiniętemu  społeczeństwu  Delty.  Widomym  wyrazem  tej  zmiany  było  przyjęcie  przez  panującego  dwóch  koron – Dolnego  i  Górnego  Egiptu.  Znalazła  też  ona  wyraz  w  tytulaturze  królewskiej  poświadczanej  od  czasów  I  dynastii.  Szczegóły  tego  doniosłego  wydarzenia  historycznego  nie  są  znane,  również  nie  rozstrzygnięta  pozostaje  kwestia  roli  i  udziału  plemion  semickich  w  formowaniu  się  państwa  egipskiego,  na  co  zdają  się  wskazywać  pewne  dane.  Szczupłość  źródeł,  niepewność  interpretacji  pierwszych  tekstów  pisanych  uniemożliwiają  dojście  do  pewniejszych  rezultatów.
__________________________________________________________

I DYNASTIA (3100 – 2890 p.n.e.)

- Menes
- Aha
- Dżer
- Den
- Anedżib
- Semerchet
- Ka

MENES (3150 – 3125 p.n.e.)

Uważany za twórcę i założyciela państwa "Obydwu Krajów", czyli Górnego i Dolnego Egiptu oraz I dynastii. Prawdopodobnie pochodził z niezlokalizowanej dotychczas miejscowości Tinis w Górnym Egipcie. Menes po objęciu władzy przyjął tronowe imię (Prenomen): Horus Narmer. Narmer oznaczało Cierpiący Sum. Złożył on w świątyni Horusa w Hierakonpolis paletę oraz maczugę ozdobione przedstawieniami upamiętniającymi prowadzoną przez niego wojnę. Stąd możemy się dowiedzieć, że toczył on walki przeciwko Delcie Nilu. Pokonał Północ i przyłączył Deltę do swojego kraju. Zdobienia na palecie wyobrażają go jako władcę zabijającego wroga w liczbie 6 000 mieszkańców Delty. Po drugiej stronie palety widać Horusa Narmera idącego ku polu masakry ze sztandarami, gdzie w dwóch rzędach leży 10 martwych ludzi z odciętymi głowami. Na maczudze upamiętniono władcę w momencie składania łupów: 120 000 jeńców, 400 000 byków, 1 422 000 kóz. Król założył miasto Memfis, w którym wzniósł świątynię lokalnego bóstwa, Ptaha. Pochowany został w Umm el-Qaab w Abydos.
 
AHA (3125 – 3100 p.n.e.)

Jego imię horusowe czyli Wojownik lub Walczący, ewentualnie Walczący Sokół, znane jest z licznych zabytków z Abydos i Sakkara. Pochodził z Górnego Egiptu. Pierwszą królewską małżonką była Neithotep z rodu zdetronizowanych władców miasta Sais. Jej imię wywodziło się od bogini Neith i znaczyło „Neith jest Pokojem”. Władca poślubił ją, aby mocniej związać ze sobą podbite miasto i zyskać przychylność jego mieszkańców, a także pozostałych mieszkańców Dolnego Egiptu, co miało przypieczętować zjednoczenie Górnego Egiptu z Dolnym. Po śmierci Neithotep została pochowana w okazałym grobowcu w Nagada. Drugą żoną była Berenib z Memfis, pochowana w Umm al-Kaab w Abydos niedaleko grobu swego męża. Król jednak następcę tronu Dżera miał z trzecią żoną Hent, która urodziła mu również czterech kolejnych synów: Rechita, Heta, Saiseta i Imaiba. Wydarzenia przypadające na rządy Aha to:
- wojny z Etiopami, Libijczykami i Nubijczykami
- budowa dwóch dużych zespołów świątynnych w Nagada i Sakkara
- budowa mastaby (53x26 m) w Nagada

DŻER (3100 – 3055 p.n.e.)

Jego panowanie było okresem silnego rozwoju sztuki, rzemiosła, nauki i medycyny, a on sam posiadał opinię wielkiego medyka. Stworzył pisma o leczeniu dolegliwości, które były używane przez 3000 lat po jego śmierci. W połowie swojego panowania podbił kraj Sedżet (najprawdopodobniej Synaj lub Palestyna). Walczył także z Nubijczykami i Libańczykami w delcie Nilu. Wiele wzmianek o nim jest zapisanych na tabliczkach z drewna i kości słoniowej. Jedna z nich pokazuje łodzie płynące w kierunku miast Delty Sais i Buto (wczesnej stolicy Dolnego Egiptu), inna zaś opisuje składanie ofiar z ludzi. W jego grobowcu w Umm el-Qaab w Abydos znaleziono szczątki 300 poddanych, którzy zostali zabici, aby służyć mu w przyszłym życiu. Ta tradycja została wkrótce porzucona, a ludzi zastąpiono figurkami uszebti. Od czasów Średniego Państwa wierzono, że w jego grobowcu spoczywa ciało Ozyrysa, a król Chendżer z XIII dynastii kazał wybudować tam posąg i miejsce to stało się centrum pielgrzymek. Żona Dżera, Herneit została pochowana w Sakkarze, a odkryty w roku 1965 w tej nekropoli grobowiec oznaczony numerem 3507 zawierał najprawdopodobniej jej szczątki.

DŻET (3055 – 3050 p.n.e.)

Wydaje się, że Dżet kontynuował politykę swoich poprzedników. Za jego czasów z niejasnych powodów zapanował głód (według Manetona). Miał również poprowadzić wyprawę o raczej pokojowym charakterze nad Morze Czerwone, prawdopodobnie w celu eksploatacji kopalń na Pustyni Wschodniej. Zachowana do dzisiaj w zbiorach muzeum w Luwrze stela z jego imieniem świadczy o wysokim poziomie rzemiosła za panowania tego władcy. Żoną jego była królowa Meritneit, synem i następcą Den. Król został pochowany w Umm al-Kaab w Abydos, razem z 335 innymi osobami.

DEN (3050 – 2995 p.n.e.)

Był synem faraona Dżeta i królowej Meritneit, która w pierwszych latach panowania syna pełniła funkcję regentki ze względu na młody wiek władcy. Dopuściła wtedy prawdopodobnie do nadmiernego wzrostu znaczenia dygnitarzy, których rządy ukrócił dopiero jej syn po przejęciu pełni władzy. Znaczenie jej w królestwie było jednak bardzo duże, o czym świadczą dwa ogromne kompleksy grobowe w Sakkarze i Abydos, niewiele ustępujące grobowcom władców, przy czym sama królowa została pochowana w Abydos. Den był energicznym władcą. Prowadził liczne, zwycięskie wojny na Synaju, w Palestynie i Nubii. Starożytne źródła odnotowały również jego ożywioną działalność religijną, udział w licznych uroczystościach i konsekracje nowych wizerunków bóstw. Za jego czasów miało miejsce najprawdopodobniej pierwsze znane święto sed. Utworzył też urząd "kanclerza króla Dolnego Egiptu". Wykazywał również zainteresowania naukami medycznymi. Jego żoną była księżniczka saicka Merneit. Jej małżeństwo z władcą było częścią działań domu panującego zmierzających do pogodzenia się dynastii z arystokracją Dolnego Egiptu, co miało silniej związać Dolny Egipt z Górnym. Panowanie Dena było okresem świetności i dobrobytu, o czym świadczy bogate wyposażenie grobowców jego współczesnych, w tym grobowca kanclerza króla Dolnego Egiptu Hamaki w Sakkarze. Władca pochowany został w Umm al-Kaab w Abydos, tam też spoczęła jego żona wraz ze świtą złożoną z 77 kobiet i 41 mężczyzn.

ANEDŻIB (2995 – 2950 p.n.e.)

Był synem Dena i królowej Merneit, bratem Semercheta. Wstąpił zapewne na tron w wieku już zaawansowanym, gdyż wkrótce po objęciu władzy obchodził święto sed. Jego panowanie nie trwało długo, zapewne 10 do 12 lat. W tym czasie Anedżib zajmował się organizacją kraju, zakładając miasta i przeprowadzając co dwa lata spis ludności. Najstarszy staroegipski znany spis ludności pochodzi z czasów jego panowania. Prawdopodobnie był pierwszym władcą, który miał swoją siedzibę w Memfis. Pierwszy też wprowadził tytuł królewski „nebui”, czyli Dwaj Władcy, utożsamiający faraona z opiekunami Górnego i Dolnego Egiptu Horusem i Setem. Żoną króla była Betrest, matka następcy tronu Ka. Anedżib pochowany został w Umm el-Qaab w Abydos w skromnym grobowcu, najmniejszym wśród grobowców królów z I dynastii, a imię jego zostało w wielu miejscach zatarte. Fakty te mogą świadczyć o niechęci jego następcy i brata Semercheta do zmarłego władcy.

SEMERCHET (2960 – ? p.n.e.)

Uważa się go za uzurpatora, jego imię nie jest wymieniane np. na Liście Królów w Sakkarze, a następca faraon Ka, kazał niszczyć inskrypcje z jego imieniem. Przyjęta przez Semercheta tytulatura królewska może świadczyć o jego karierze religijnej w okresie przed przejęciem władzy. Wstąpił na tron prawdopodobnie w zaawansowanym wieku. Panował także, w stosunku do innych władców I dynastii, stosunkowo krótko gdyż tylko 8 lat i kilka miesięcy. W jego skromnym grobie w Abydos znaleziono wiele naczyń, z których prawie wszystkie należały do Merneit, Dena i Anedżiba, z czego tylko na naczyniach Dena pozostawione zostały imiona tego władcy, imiona Merneit i Anedżiba zostały zatarte. Semerchet nie był zadowolony z rządów brata i starał się zatrzeć wspomnienia po nim. Podobnie potraktował matkę, która poparła pretensje do tronu jego brata. Szacunkiem darzył jedynie ojca. Semerchet nie nosił także tytułu „nebui” (Dwaj Władcy) wprowadzonego przez Anedżiba, lecz nosił tytuł króla Górnego i Dolnego Egiptu oraz imię nebti (Dwu Pań), a więc tytuły używane przez Dena. W polityce wewnętrznej i zagranicznej kontynuował politykę poprzedników, panowanie jego nie wyróżniało się niczym szczególnym – wysyłał wyprawy na Synaj, brał udział w uroczystościach religijnych połączonych ze ściąganiem danin i podatków.

KA (? – 2925 p.n.e.)

Król uważał swojego poprzednika Semercheta za uzurpatora i kazał niszczyć pamiątki po nim, natomiast imiona swojego ojca Anedżiba pozostawił nietknięte.  Nie zachowało się wiele informacji o jego panowaniu. Przypuszcza się, że panował od 26 (według Manetona) do 34 (według Grimala) lat. Obchodził w tym czasie dwa święta sed. Jest uznawany za ostatniego z władców I dynastii. Pochowany został w Umm al-Kaab w Abydos.
__________________________________________________________

II DYNASTIA (2890 – 2686 p.n.e.)

- Hotepsechemuj
- Reneb
- Nineczer
- Peribsen
- Chasechemuj

HETEPSECHEMUI (2853 - 2825 p.n.e.)

Nie są znane okoliczności zmiany dynastii. Przyjmuje się przeważnie, że odbyło się to bezkrwawo, chociaż koniec panowania I dynastii to okres niepokojów wewnętrznych, prawdopodobnie między Dolnym i Górnym Egiptem. Jedna teoria zakłada, że mógł być on synem adoptowanym faraona Ka, inna zakłada, że sięgnął on po władzę w wyniku małżeństwa z córką poprzedniego władcy. Faraon utrzymywał bliskie kontakty ze wschodnią Deltą z rejonem Bubastis, niektórzy sądzą nawet, że mógł się stamtąd wywodzić, czcił bowiem tamtejsze lokalne bóstwa (Bastet i Sopdu). W tym też okresie mamy do czynienia z początkiem kultu Słońca, chociaż imię Re pojawia się dopiero w tytulaturze jego następcy. Hetepsechemui rządził krajem z Memfis przez 39 lat. Został pochowany na stołecznej nekropoli w Sakkarze. Nadziemna część jego grobowca została zniszczona w czasach Starego Państwa, przy budowie piramidy dla faraona Unisa z V dynastii.

RENEB (2825 - 2810 p.n.e.)

Podobnie jak jego poprzednicy rządził krajem z Memfis. Panował przez kilkanaście lat. Na podstawie imienia horusowego władcy, zawierającego element „Re” można przypuszczać, że kult boga Re w ówczesnym Egipcie odgrywał już pewną rolę. Został pochowany w Sakkarze, przy czym nie do końca jest jasne, czy zespół grobowy pod grobowcem faraona Unisa należał do Reneba, czy do jego poprzednika, albowiem znaleziono tam odciski pieczęci obu tych władców.

NINCZER (2810 - 2767 p.n.e.)

Jego stolicą było Memfis. Zachowane dokumenty mówią o działalności architektonicznej faraona (rozpoczęcie budowy własnego grobowca), jego udziale w świętach religijnych (święto barki, pierwszy znany bieg Apisa), o przeprowadzanych co dwa lata spisach ludności. Pod koniec jego panowania prawdopodobnie pogorszyły się stosunki między Dolnym i Górnym Egiptem, przypuszczalnie na skutek nowej orientacji religijnej obranej przez Reneba (kult Re) i kontynuowanej przez Nineczera, która nazbyt faworyzowała Północ. Został pochowany w Sakkarze, jego zespół grobowy znaleziony został w podziemnej galerii pod rampą faraona Unisa.

PERIBSEN (2760 - 2749 p.n.e.)

Peribsen panował początkowo jako Horus Sechemib. W jego państwie wybuchła jednak rewolucja, która zmieniła stosunki polityczne i religijne. Sechemib zmienił swoją tytulaturę, imię horusowe zastąpił imieniem setowym Set Peribsen. Nie są do końca jasne motywy tej decyzji, także i motywy, dla których Peribsen przeniósł swoją stolicę z Memfis do Tanis. Niewykluczone, że zmiana orientacji religijnej faraona pociągnęła za sobą bunt zwolenników Horusa na Północy i oddzielenie się Delty. Pod koniec swego życia Peribsen zgodził się jednak na kompromis i uznał obu bogów Seta i Horusa za równoprawnych. Król został pochowany w Umm el-Qaab wAbydos.

CHASECHEMUI (2749 - 2736 p.n.e.)  

Władca używał najpierw imienia w liczbie pojedynczej - Chasechem, a następnie po zwycięstwie nad Północą i ponownym zjednoczeniu kraju przyjął imię w liczbie mnogiej - Chasechemui. Za jego panowania doszło więc do przywróceniu jedności państwa na skutek ponownego pokonania i podbicia Dolnego Egiptu. Wyrazem tego było zmiana imienia, a także uznanie dwóch bogów, Horusa i Seta, za równoprawne bóstwa opiekuńcze dynastii. Władca organizował również wyprawy wojenne do Nubii i Libanu. Prowadził także ożywioną działalność budowlaną, wznosząc kamienne budowle w Nechen, Necheb i Abydos. Król pochodził z Nechen. Żoną jego była Nimaatapis, matka Dżesera i Sanachta. Na zabytkach wspominana jako „matka królewskich dzieci” i „matka króla Górnego i Dolnego Egiptu”. W okresie małoletności Dżesera pełniła funcję regentki. Chasechemui został pochowany w Abydos.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz